Elke ochtend als ik mijn inbox open, vind ik een paar mailtjes van klanten die me schrijven over burnout, paniekaanvallen, hyperventilatie, depressie, en een knagend gevoel van zinloosheid. Elk mailtje vertelt ongeveer hetzelfde verhaal: ik trek me kritiek altijd persoonlijk aan; ik ben helemaal niet stressbestendig; ik heb een te kort lontje; ik zit elke dag trillend in de trein op weg naar m’n werk; ik kan niet meer genieten van eenvoudige dingen; ik ben altijd druk in mijn hoofd.
En dat terwijl we het in de hele geschiedenis van de mensheid nog nooit zo goed hebben gehad. We genieten allemaal van een geïsoleerd dak boven ons hoofd, hebben elke dag meer dan voldoende lekker eten op ons bord, en kunnen rekenen op gedegen medische zorg. We kunnen studeren en onszelf op allerlei gebieden ontwikkelen, onafhankelijk van onze sociale klasse: een voorrecht waarvan onze grootouders alleen maar konden dromen. Daarbij doet onze overheid er alles aan om ons tegen gevaarlijke ziekten te beschermen… en oorlog kennen we alleen nog maar uit de geschiedenisboekjes.
Toch worstelen velen van ons met een gebrek aan zingeving. Erger nog: veel mensen voelen zich oververmoeid, opgebrand en leeg. Ondanks onze materiële welvaart lijken we er mentaal slechter aan toe dan ooit.
Zingeving… het lijkt een oubollig idee dat in ons moderne woordenboek niet meer voor mag komen. Het lijkt alsof we zingeving, samen met christelijke devotie, definitief bij het grofvuil hebben gezet.
Helaas ervaren we elke dag opnieuw dat we daar een flinke prijs voor betalen. Tijdens mijn eigen onderzoek naar de oorzaken van werkstress ontdekte ik dat veel mensen zich aan de verkeerde carrière vastklampen in ruil voor financiële veiligheid, waardoor ze zich constant uitgeput en onvervuld voelen. Om dit te compenseren proppen ze elk vrij uurtje vol met allerhande bezigheden: ze shoppen voor kleding en dure technologische speeltjes, lopen de deur van café’s en restaurants plat, missen geen enkele nieuwe film-release, en boeken de ene citytrip na het andere survival-avontuur — vanzelfsprekend wordt deze tsunami aan activiteiten voortdurend live geshared met hun social media-vrienden.
Dit nonstop compensatie-gedrag put hen echter nog een tandje meer uit... waardoor hun job hen op maandagochtend nóg zwaarder valt… en ze in het weekend daarop nóg meer moeten compenseren… en zo langzaam maar zeker in een neerwaartse spiraal glijden.
Uit een onderzoek van 2010 dat in het Amerikaanse blad Applied Psychology gepubliceerd werd, blijkt dat mensen die goed in hun vel zitten, voelen dat ze grip hebben op wat ze doen, en dat wat ze doen waarde heeft. Met andere woorden: zingeving maakt gelukkig. En als je gelukkig bent, dan ben je ook gezonder. Want de mensen die aan dit onderzoek mededen, bleken ook een kleinere kans op hartfalen en dementie te hebben, mét een hogere levensverwachting.
Ik denk dat we allemaal diep van binnen voelen dat zingeving goed voor ons is. En dat we ons daarom ook wel eens afvragen: Waar doe ik het allemaal voor? Is dit alles wat het leven te bieden heeft?
Maar het geven van betekenis aan je leven is niet zo makkelijk, zeker niet als je vastzit in goedbetaald werk, en beseft dat je baan elke maand alle financiële verplichtingen, die nu eenmaal bij je comfortabele leven horen, voor z’n rekening neemt.
Gelukkig kunnen we met mindfulness het eroderen van ons emotionele welzijn een halt toeroepen, omdat mindfulness je helpt met het creëren van innerlijke rust en, vervolgens, met eerlijke introspectie: de basis van een leven met zin en diepgang.
Met de volgende drie mindfulness-inzichten kun je een start maken om zingeving in je leven te ontdekken en cultiveren.
1. Kies je focus
Wat mindfulness je leert is dat innerlijke vervulling door zingeving niet van gunstige omstandigheden in de buitenwereld afhankelijk is. Met welke situatie je ook te maken hebt — een vervelende manager, luidruchtige buren of veeleisende ouders — je bepaalt zelf of je je denken er voortdurend op wilt focussen... of niet. Mindfulness geeft je de macht om zelf je aandacht te richten, waarmee je opeens de keuze hebt om het jezelf moeilijk… of makkelijk te maken.
Als je deze week in gepieker over dat oude probleem dreigt te vervallen, kap dit denkproces dan bewust af door bewust op zoek te gaan naar alles dat goed is in je leven: je mooie huis, je fijne wijk, je gezonde lichaam, je ontspannende vakantie, het lekkere eten dat je elke dag op tafel zet.
Realiseer je dat er altijd problemen zullen zijn, maar vertrouw erop dat je je issues vroeg of laat zult oplossen. Sta niet toe dat je frustraties de fijne kanten van je leven overschaduwen, en kies er bewust voor te focussen op de zonnige kant van je bestaan. Het aannemen van een positieve houding leidt tot verbazingwekkend goede resultaten, en wees voorbereid dat alles wat je nu als probleem ervaart, vanzelf uit je leven zal verdwijnen.
2. Houd het dichtbij huis
Vaak wordt zingeving verward met belangrijk werk doen en presteren. Zo denk je misschien dat je zingeving alleen kunt vinden als je een hoger, nobel doel dient, zoals strijden voor raciale gelijkheid, voor het voortbestaan van bedreigde diersoorten, of voor het herstel van het milieu. Maar het tegendeel is waar. De voldoening van zingeving kun je juist vinden in onopvallende, alledaagse bezigheden.
Besteed deze week bewust oprechte aandacht aan je partner of je kind. Zet je telefoon op silent en schenk deze geliefde persoon je volledige energie en spirituele aanwezigheid in onvoorwaardelijk bewustzijn. Het zal zowel jou als de ander een warm gevoel van verbondenheid geven, waardoor je niet alleen voelt dat je leeft, maar ook waarom je leeft.
3. Zoom in
Mindfulness vind je in details. Het zit ‘m niet in groots en meeslepend leven, hoe romantisch dat ook klinkt :-) Het zit ‘m in het opmerken en waarderen van kleine genoegens.
Als je graag wandelt… wandel dan bewust: voel wat elke stap met je lichaam doet, hoe het telkens weer balans vindt, hoe de spieren in je benen en romp samenwerken om je vooruit te helpen.
Als je een biertje drinkt: ruik er eerst eens aan, neem dan een klein slokje en laat het bier over je tong spoelen. Welke smaken kun je ontdekken? Wat zijn de sensaties in je mond?
Als je yoga beoefent, richt je dan eens niet op het perfect uitvoeren van de poses, maar sta eens stil bij het wonder van je lichaam: al die verfijnd systemen die met elkaar samenwerken en elke minuut van de dag voor je klaarstaan.
Door bewust een vergrootglas op kleine, ogenschijnlijk onbelangrijke ervaringen te richten, trek je de grauwsluier van de automatische piloot weg en geef je je leven haar oorspronkelijke kleur terug.
Je kunt zingeving niet afdwingen. Het is namelijk geen doel, en je kunt er dan ook niet bewust naar toe werken. Zingeving is slechts een natuurlijk gevolg van mindful bewustzijn. Hoe meer je mindfulness cultiveert in alles wat je doet, van het borstelen van je hond tot het bijstaan van doodzieke mensen in een hospice… hoe scherper je de zin van jouw unieke leven zult zien.
